VERSCHILTOON OF PERIODICITEITSTOON, DAT IS DE KWESTIE
André Lehr
Als U ooit, geachte lezer, in een klokkengieterij een reeks beiaardklokken opgesteld ziet staan, vraag dan een klepel en geef vervolgens in een redelijk hoog tempo ferme tikken op de achtereenvolgende klokken. Ongetwijfeld hoort U dan een mooie chromatische reeks. En dat verwachtte U ook. Maar goed luisterend hoort U bovendien, althans bij de kleinere klokken, een diepe toon als het ware meewandelen, een toon die maar liefst een octaaf en een grote terts onder de grondtoon van elke klok ligt, een grote deciem derhalve. En dat gaat heel netjes, althans als de klokken goed gestemd zijn. Reeds Giusep pe Tartini (16921770) had kunnen vertellen wat er aan de hand was. Deze Italiaanse componist en muziektheoreticus had namelijk omstreeks 1714 de verschiltoon ontdekt, want dat is namelijk die zoemtoon.